Pryzmat - Wiadomości PWr

​Wydział Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej świętuje 50-lecie działalności. Z tej okazji profesor Janusz Mroczka z Politechniki Wrocławskiej otrzymał tytuł doktora honoris causa

Prof. dr hab. inż. Janusz Mroczka jest kierownikiem Katedry Metrologii Elektronicznej i Fotonicznej Politechniki Wrocławskiej. Specjalność naukowa: metrologia, fotonika, elektronika. Członek korespondent PAN od 2010 roku
Urodził się w 1952 r. w Dębicy. Studia wyższe ukończył w roku 1976 na Politechnice Wrocławskiej, z którą związany jest zawodowo do dzisiaj. W 1980 r. obronił pracę doktorską, a w 1991 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego. Tytuł naukowy profesora uzyskał w roku 1996.
Jest autorem ponad 325 publikacji (91 z listy filadelfijskiej), współautorem 13 książek (5 zagranicznych, 7 krajowych), 8 patentów (4 wdrożenia). Był realizatorem 27 grantów (w tym 7 międzynarodowych).
Więcej: Politechnika Lubelska świętuje nadając tytuły honorowe oraz tutaj.

Laudacja z okazji nadania godności doktora honoris causa Politechniki Lubelskiej prof. dr hab. inż. Januszowi Mroczce. Laudację wygłosił rektor Politechniki Lubelskiej prof. dr hab. inż. Piotr Kacejko

Czcigodni Doktorzy Honoris Causa i Profesorowie Honorowi Politechniki Lubelskiej, Dostojni Goście, Wysoki Senacie
Przypadł mi zaszczyt wygłoszenia laudacji z okazji nadania godności Doktora Honoris Causa wybitnemu uczonemu Profesorowi Januszowi Mroczce, członkowi korespondentowi Polskiej Akademii Nauk, profesorowi zwyczajnemu Politechniki Wrocławskiej. Nadanie tej godności jest wyrazem uznania naszego środowiska dla wielkiego wkładu Profesora Janusza Mroczki w rozwój nauki, w szczególności w zakresie metrologii elektronicznej i fotonicznej. Wydział Elektrotechniki i Informatyki naszej Uczelni, który obchodzi dziś swoje pięćdziesięciolecie czuje się zaszczycony, że do grona swoich Doktorów Honoris Causa może zaliczyć tak wybitnego uczonego.
Tytuł honorowy – Doktor Honoris Causa wiąże się z tradycją wprowadzoną w XV wieku przez Uniwersytet w Oxfordzie w celu honorowania osób szczególnie zasłużonych, o wysokim statusie naukowym, cieszących się powszechnym szacunkiem i niekwestionowanym  uznaniem. Są to osoby znane i cenione nie tylko w swoim środowisku, ale także w swoim własnym kraju i na świecie. Decyzja o wyróżnieniu tym tytułem jest zawsze poprzedzana szczegółową analizą osiągnięć i zasług kandydata.
Dzisiaj, z woli Senatu Politechniki Lubelskiej, wobec jednoznacznie pozytywnych recenzji przyjętych przez Wysokie Senaty Akademii Górniczo Hutniczej i Wojskowej Akademii Technicznej, w obecności znamienitych gości celebrujemy takie właśnie podniosłe wydarzenie.
Prof. dr hab. inż. Janusz Mroczka urodził się 27 kwietnia 1952 r. Studia wyższe ukończył w roku 1976 na wydziale Elektroniki Politechniki Wrocławskiej. Wtedy też, zdecydował, że jego specjalnością będzie szeroko rozumiana metrologia i tej pasji pozostaje wierny do dziś. W roku 1991 uzyskał stopień doktora habilitowanego w oparciu o monografię „Metrologiczne wykorzystanie światła rozproszonego do badań rozkładu cząstek w roztworach dyspersyjnych”.
Już po pięciu latach, w 1996 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nauk technicznych. W roku 1991 został wybrany na stanowisko dyrektora Instytutu Metrologii Elektrycznej Politechniki Wrocławskiej – funkcję tę pełnił do roku 1996. W roku 1998 z inicjatywy prof. Mroczki na Wydziale Elektroniki powstała Katedra Metrologii Elektronicznej i Fotonicznej, którą Profesor nieprzerwanie kieruje do dnia dzisiejszego.
Prof. Janusza Mroczkę można śmiało nazwać człowiekiem renesansu z uwagi na rozległość obszaru jego zainteresowań i posiadanej wiedzy z takich dziedzin, dyscyplin i specjalności jak: elektronika, optoelektronika, metrologia, fizyka ciała stałego, matematyka, w tym głęboka znajomość równań całkowych, procesy stochastyczne, współczesne metody analizy sygnałów, filozofia, wybrane działy medycyny i bioinżynierii. To doskonałe przygotowanie pozwala mu na realizację, również w zespołach, które tworzy, szeregu poważnych problemów naukowych dotyczących między innymi: wykorzystania zjawisk optycznych do celów pomiarowych, rozwiązywania problemów odwrotnych w naukach empirycznych, pomiarów pośrednich źle uwarunkowanych numerycznie, opracowania metody momentów w analizie układów dyspersyjnych. Liczne tematy naukowe realizowane w zespole prof. Mroczki pozwalają na stwierdzenie, że Profesor jest twórcą poważnej szkoły naukowej znanej zarówno w kraju, jak i zagranicą.
Przybliżenie Szanownym Uczestnikom dzisiejszej uroczystości istoty działalności badawczej Profesora Mroczki nie jest zadaniem łatwym. Próżno szukać terminu „metrologia” w zdefiniowanym w stosownym rozporządzeniu wykazie obszarów, dziedzin i dyscyplin. Z drugiej strony istnieje niemała grupa inżynierów i uczonych mówiących o sobie „jestem metrologiem”. Uczeni Ci spotykają się na kongresach i seminariach – jednym słowem ta tajemnicza metrologia łączy ich silnie pomimo zróżnicowanego wykształcenia pierwotnego – metrologami są elektrycy, elektronicy, fizycy, mechanicy, automatycy, metrologią zajmują również matematycy. Pozwalając sobie na odrobinę humoru można przytoczyć anegdotę o znajomym pewnego metrologa, który powiedział o nim: „och … metrolog – to jak Ci idzie stary to przepowiadanie pogody….”. Już całkowicie poważnie możemy stwierdzić, że metrologia to nauka dotycząca sposobów dokonywania pomiarów oraz zasad interpretacji uzyskanych wyników. A tych pomiarów jest wokół nas znacznie więcej niż z pozoru mogłoby się wydawać.
Pomiar czasu od wieków reguluje bieg naszego życia, bardzo precyzyjny pomiar czasu dokonywany przez systemy GPS pozycjonuje miejsce naszego położenia i wskazuje drogę do celu. Wyniki pomiarów stanu naszego organizmu – ciśnienia, tętna, temperatury, poziomu cukru i hemoglobiny pozwalają zidentyfikować stan chorobowy. Wagi sklepowe i kuchenne wskazują ilości pożywienia, które kupujemy i spożywamy. Liczniki energii elektrycznej i cieplnej, gazomierze, wodomierze wyceniają zużycie odpowiednich mediów przez odbiorców. Oprócz pomiarów, których wyniki świadomie odczytujemy i interpretujemy, ich niezliczona liczba działa w otaczającym nas środowisku, w którym w pętlach sprzężenia zwrotnego zachodzi regulacja – temperatury, wilgotności, prędkości, napięcia, prądu, ilości powietrza, paliwa itp. Jak więc widzimy pomiar jest wszechobecny w otaczającym nas świecie – a jego jakość rozumiana jako dokładność, dostępność, szybkość powtarzalność ma zasadnicze znaczenia dla naszego funkcjonowania, czy nawet szerzej dla naszego życia. W tym bardzo szerokim rozumieniu terminu metrologia należy wyróżnić obszar szczególnie bliski Profesorowi Mroczce – optoelektronikę. Mówiąc w ogromnym uproszczeniu światło, czyli pewien specyficzny rodzaj promieniowania elektromagnetycznego jest wykorzystywane w bardzo wielu technikach i przyrządach pomiarowych. Przykładowo, zmiana parametrów fali świetlnej może służyć do badania stężenia gazów w kontrolowanej przestrzeni rurociągu, kotła lub medycznego urządzenia diagnostycznego.
Tak opisany w sposób „brutalnie” uproszczony przedmiot studiów i dociekań Prof. Mroczki został w istotny sposób wzbogacony przez Jego osiągnięcia badawcze i publikacyjne oraz udział w kształceniu kadr naukowych. Są one następujące: 325 publikacji (w tym 97 artykułów z list filadelfijskiej), 4 książki i 13 rozdziałów w monografiach, wypromowanie 23 doktorów nauk technicznych, występowanie 88 razy w roli recenzenta postępowań o tytuł profesorski, stopień doktora i doktora habilitowanego. W uznaniu osiągnięć naukowych oraz zasług w zakresie badań naukowych, kształcenia kadry i prac organizacyjnych na rzecz środowiska naukowego metrologów prof. Janusz Mroczka został w 2010 r. wybrany na członka korespondenta Polskiej Akademii Nauk. Od roku 2013 pełni z wyboru funkcję Członka Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów. Jego zasługi dla rozwoju Politechniki Wrocławskiej i rozwoju nauki podkreślają wysokie odznaczenia państwowe – Krzyż Oficerski i Krzyż Kawalerski OOP oraz Krzyże Zasługi – Złoty, Srebrny i Brązowy.
Szczególnie ważne dla nauki są prace Profesora Mroczki poświęcone tematyce tzw. problemu odwrotnego oraz analizy odwrotnej zwłaszcza w pomiarach o złym uwarunkowaniu (problemy źle postawione). Publikacje naukowe w prestiżowych czasopismach międzynarodowych, poruszające metrologiczne aspekty fotonicznych metod analizy spektralnej promieniowania rozproszonego w układach dyspersyjnych, zjednały Panu Profesorowi opinię wybitnego znawcy zagadnień dotyczących uwarunkowań metrologicznych w pomiarach optycznych oraz metrologii fotonicznej. Opublikowane prace udowadniają możliwość wnioskowania o przyczynach na podstawie skutków i wskazują ogólne zasady, które należy przestrzegać, aby wykorzystać takie wnioskowanie w innych niż fotonika i optyka obszarach naukowych. Na tym polega uniwersalność badań naukowych i wynikających z nich metod pomiarowych, rozwijanych przez Profesora Mroczkę.
Prezentowana laudacja ma służyć w intencji promotora, także popularyzacji zainteresowań i osiągnięć Doktora Honoris Causa. Spróbujmy zatem zdefiniować choć w zarysie, co to właściwie jest zagadnienie odwrotne, problem odwrotny czy analiza odwrotna, czyli niejako „sztandarowe” specjalności profesora Mroczki, gdyż te terminy brzmią dla laików, nawet o wykształceniu technicznym wyjątkowo tajemniczo. Jest rzeczą oczywistą, że skoro istnieje zagadnienie odwrotne, to musi istnieć także zagadnienie proste. W języku polskim słowa "prosty – odwrotny” nie są w sposób oczywisty uznane za antonimy, lepsze jest tu słownictwo angielskie i określenia „forward – inverse”. Jeśli jednak wyobrazimy sobie groźnego niedźwiedzia, to poszukiwanie związku jego wagi, wieku i gatunku z kształtem śladów odciśniętych przez łapy jest przykładem rozwiązywania zagadnienia prostego. Jeżeli jednak na podstawie śladów, co jest wyraźnie trudniejsze, staramy się określić te same cechy groźnego zwierza, to jest właśnie przykład zagadnienia odwrotnego. I wreszcie, jeżeli na podstawie śladów, które pozostawił po sobie na Politechnice Lubelskiej Pan Profesor Mroczka, będziemy starali się określić jego relacje z naszą uczelnią, to ten problem odwrotny jest niezwykle łatwy do rozwiązania. Bo te relacje od lat są znakomite i Politechnika czerpie z nich wymierne korzyści. Tyle, że tak jak w prawdziwym problemie odwrotnym jest tu element niepewności, bo nikt nie potrafi dojść skąd biorą się u Pana Profesora te pokłady życzliwości dla naszej Uczelni.
Zasługi Profesora Janusza Mroczki na rzecz Politechniki Lubelskiej są związane zarówno z obszarem rozwoju kadry i badań naukowych. Wniesiony przez Niego wkład opisują pod względem liczbowym następujące dane: 4 recenzje rozpraw doktorskich, recenzje opracowane w czterech postępowaniach habilitacyjnych, 6 opinii opracowanych w postępowaniach o nadanie tytułu profesora, ocena działalności i dorobku naukowego w postępowaniu o nadanie tytułu doktora honoris causa na Politechnice Lubelskiej, wygłoszenie cyklu wykładów zamawianych na Wydziale Elektrotechniki i Informatyki dla studentów i pracowników naukowych, prowadzenie trzech seminariów naukowych „International Seminars on Computer Sciences”, pobyt na Politechnice Lubelskiej w roli profesora wizytującego.
Powyższe dane liczbowe, choć robią wrażenie, nie oddają rzeczy najważniejszej, o której już wspominałem – ogromnej życzliwości i okazywanego wsparcia Profesora dla aktywności naukowej młodych pracowników Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej. Każdy, komu znany jest trud naukowych dociekań i dywagacji, wie jak bezcennych może być kilka wypowiedzianych w prostych słowach rad i wskazówek pochodzących od Mistrza, od osoby, której autorytet uznajemy i podziwiamy. A na takie życzliwe rady, wskazówki i wsparcie od Profesora Mroczki pracownicy Politechniki Lubelskiej zawsze mogli i mogą liczyć, włącznie z autorem tych słów.
Kończąc, pragnę podkreślić, że było dla mnie zaszczytem, że mogłem zaprezentować Państwu sylwetkę Profesora Janusza Mroczki, metrologa, uczonego światowego formatu, przyjaciela Politechniki Lubelskiej.

Podziękowanie profesora Janusza Mroczki
Zgłębokim wzruszeniem oraz pełną wdzięczności radością pragnę podzi-kować za otrzymaną godność, która jest dla mnie wielkim darem wspólno-ty akademickiej Politechniki Lubelskiej.
Magnificencjo, Panie Rektorze, na Pańskie ręce składam podziękowania dla całej wspólnoty; Wysokiemu Senatowi Politechniki Lubelskiej dziękuje za przychylność dla procedury przewodu i uchwałę nadającą mi tytuł doktora honoris causa. Dziękuję Panu Rektorowi za podjęcie się roli Promotora w honorowym przewodzie. Panom Profesorom: Jerzemu Barzykowskiemu z Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie, Januszowi Gajdzie z Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie za wsparcie swoimi przychylnymi recenzjami. Radzie Wydziału Elektrotechniki i Informatyki za zainicjowanie nadania mi tej godności.
Pozwolę sobie w tym miejscu wyrazić moją wdzięczność tym nielicznym, spośród bardzo wielu. W pierwszych kolejności zwracam się do mojej Małżonki, Ewy, która jest mi najbliższym przyjacielem i towarzyszką życia w najlepszych, ale i najtrudniejszych sytuacjach życiowych, do moich dzieci, Wojciecha, Justyny i Rafała, którzy w największym stopniu, uczestniczyli w „kosztach” moich sukcesów życiowych i że jesteście współtwórcami nie tylko dzisiejszego mojego wyróżnienia. To Wasza wyrozumiałość i miłość pozwoliły mi żyć nauką. Za Waszą wspaniałomyślność dla mojej egoistycznej izolacji od Was, najserdeczniej przepraszam, a za okazaną pomoc i Wasze wyrzeczenia dla mnie z całego serca dziękuję. Bez Waszej wyrozumiałości, cierpliwości i miłości nie byłoby mnie tutaj dzisiaj. Nie sposób w tym miejscu nie wspomnieć moich Rodziców, którzy dali mi życie, i od najmłodszych lat zaszczepiali podstawowe cechy moralności, które sprzyjały mojemu rozwojowi. Przygotowanie do samodzielnego życia i ukształtowanie mojej osobowości zawdzięczam nie tylko Rodzicom, ale również nauczycielom, a zwłaszcza z Liceum Ogólnokształcącemu im. Władysława Jagiełły w Dębicy. Z pełnym uznaniem i wdzięcznością wspominam moich nauczycieli i wychowawców. Byli to ludzie dobrze przygotowani do pracy pedagogicznej. Nie kierowali się panującą modą na określone tematy (społeczne, polityczne, itp.). Osobowość moich nauczycieli harmonizowała z deontologią typową dla przedstawicieli środowisk niepodległościowych. W swojej aktywności zawodowej da-wali wyraz przeświadczeniu, że zawód nauczyciela zobowiązuje ich do realizacji wzniosłych norm moralnych. Swoją pracę traktowali jako misję, którą spełniają wobec niezależności polskiej kultury. Dbałością o te ideały i stanowczością głoszonych tez, obowiązkowością, systematycznością, gorliwością kształtowali nasze osobowości. Życiem wypełnionym czynem tworzyli surową szkołę moralną, a Ich szlachetność, inteligencja, odwaga uczyła nas pokory i poszanowania dla pracy i drugiego człowieka.
To życzliwość społeczności akademickiej Politechniki Lubelskiej nadając mi ten tytuł przyjęła mnie do swojej wspólnoty i grona doktorów honoris causa tej uczelni. Los tak zrządził, że to dzisiaj 13 maja dane jest mi świętować te szczególne dla mnie chwile wraz z gronem społeczności Wydziału Elektrotechniki i Informatyki Politechniki Lubelskiej, obchodzącej swoje pięćdziesięciolecie po-wstania. Z tej okazji Święta Wydziału składam najlepsze życzenia całej społeczności akademickiej Uczelni życząc dalszych sukcesów naukowych i osiągnięć na różnych płaszczyznach działalności akademickiej. To co dane mi było zaobserwować przyjeżdżając do Lublina w minionych ośmiu latach, to ofensywna, od-ważna i zorientowana na przyszłość i młodość strategia Waszej Alma Mater. Jestem niezwykle wdzięczny za to wyróżnienie. Moje słowa podziękowania wiążę ze zobowiązaniem służenia Waszej i od dzisiaj też mojej Alma Mater w jej rozkwicie i aspiracjach.
Serdecznie dziękuje dostojnym gościom, którzy zaszczycili swoją obecnością tę uroczystość. Dziękuję przedstawicielom środowiska akademickiego z kraju, przedstawicielom Polskiej Akademii Nauk, członkom Centralnej Komisji ds. Stop-ni i Tytułów, moim przełożonym z Politechniki Wrocławskiej: JM Rektorowi Politechniki Wrocławskiej – prof. dr hab. inż. Tadeuszowi Więckowskiemu, Dzieka-nowi Wydziału Elektroniki – prof. dr hab. inż. Janowi Zarzyckiemu, przedstawicielom Politechniki Opolskiej: JM Rektorowi Politechniki Opolskiej – prof. dr hab. inż. Markowi Tukiendorfowi, a w szczególności moim współpracownikom z Katedry Metrologii Elektronicznej i Fotonicznej Politechniki Wrocławskiej.
Moją osobowość ukształtowały różne interakcje z różnymi ludźmi, od wielu z nich czerpałem wiedzę, od innych doświadczenie życiowe, od innych poczucie humoru i sposób dystansowania się od siebie. Nie sposób wymienić tego, co obcowanie z drugim człowiekiem daje każdemu z nas. Dzisiaj mogę powiedzieć, że to oni są tymi anonimowymi współautorami mojego sukcesu.
Bądźcie pewni, że tak jak Wy tu dzisiaj obecni łączycie się ze wzruszeniem które mi towarzyszy, tak ja w chwilach dla Was podobnych będę z Wami. To przecież oczywiste, że ludzie bliscy są sobie naturą. Czuję się człowiekiem szczęśliwym i spełnionym, bo to co mnie spotkało przeżywam w gronie moich przyjaciół i osób mi bliskich.