Przez dwa dni Politechnika Wrocławska gościła irlandzkich naukowców i pracowników firm uczestniczących w międzynarodowym grancie koordynowanym na naszej uczelni przez profesor Halinę Podbielską z Instytutu Inżynierii Biomedycznej i Pomiarowej. W laboratoriach członkowie konsorcjum przeszli szkolenie z zaawansowanych mikroskopowych technik badawczych.
Uczestnicy grantu Marie Curie IAPP EPICstent pracują nad wyprodukowaniem biologicznie aktywnej powłoki stentu kardiowaskularnego. Stent to mała sprężynka ze stali, którą w przypadku niedrożności naczynia wieńcowego umieszcza się w jego świetle. Dzięki temu możliwy jest przepływ krwi.
- Niestety stenty u osób chorych na miażdżycę mają tendencję do zarastania, co utrudnia, a nawet uniemożliwia przepływ krwi – opowiada profesor Halina Podbielska. - Stan ten nazywamy restonozą. Taka sytuacja grozi powstawaniem zatorów, które mogą ponownie doprowadzić do zawału. Jeśli jednak opracujemy odpowiednią powierzchnię stentu, mamy szansę zapobiec jego zarastaniu przez niepożądane w tym miejscu komórki. Zamiast nich może go porosnąć gładki śródbłonek, co nie będzie zagrażało naszemu zdrowiu, bo krew będzie mogła swobodnie przepływać przez naczynie krwionośne.
Jak jednak skłonić śródbłonek, by chciał porosnąć wnętrze stentu? Nad tym właśnie pracuje kilkudziesięcioosobowy zespół badaczy z Instytutu Inżynierii Biomedycznej i Pomiarowej Politechniki Wrocławskiej, Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu i irlandzkiego Uniwersytetu w Galway, a także pracownicy irlandzkiej firmy Vornia, specjalizującej się w produkcji białek o dedykowanych funkcjach oraz polskiego przedsiębiorstwa Balton, producenta sprzętu medycznego, w tym stentów. Głownym kierownikiem projektu jest dr Gerard Wall z Uniwersytetu w Galway.
Badania i zatrudnienie pracowników są finansowane z dotacji z 7 Programu Ramowego Komisji Europejskiej. Natomiast dzięki grantom z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego Politechnika Wrocławska kupiła specjalistyczne i drogie mikroskopy – konfokalny i sił atomowych, niezbędne do prowadzenia badań. Dzięki nim możliwe jest badanie biomateriałów w nanoskali. Właśnie wykorzystywania tej aparatury w badaniach biomateriałów uczyli się naukowcy z irlandzkiego uniwersytetu i partnerskiego przedsiębiorstwa - specjaliści od immunologii. Szkolenie poprowadziły dr hab. Marta Kopaczynska, dr hab. Agnieszka Ulatowska-Jarża i dr Iwona Hołowacz.
youtubeUczestnicy szkolenia mogli m.in. zobaczyć, jak wygląda obraz 3D badanych powierzchni w mikroskopie konfokalnym. Jest on wykorzystywany w ramach grantu do badania przeciwciał znakowanych fluorescencyjnie. W czasie pokazu członkowie grantu oglądali znakowane pochodną chlorinu materiały biologiczne, by przekonać się, jakie zalety, a przede wszystkim możliwości ma taka aparatura. Na ekranach mogli obserwować badany obiekt, a nawet obejrzeć go w trójwymiarowej wersji.
Badania w ramach grantu będą trwały do 2017 r. Zespół chce później opatentować aktywny biologicznie stent i dzięki niemu pomagać pacjentom po zawałach.
- Najpierw przeprowadzamy całą serię badań na komórkach in vitro, żeby sprawdzić, czy to, co sobie zakładamy, jest w ogóle możliwe – tłumaczy Łukasz Wasyluk, główny inżynier z firmy Balton. - Potem musimy to sprawdzić na zwierzętach, a następnie czekają nas badania kliniczne.
Profesor Podbielska podkreśla, że przed zespołem naukowców jeszcze dużo pracy. Badania będą także wymagały sporych nakładów finansowych. Ostateczny rezultat może jednak ogromnie wpłynąć na leczenie pozawałowców, którzy, korzystając z biologicznie aktywnych stentów, nie musieliby przyjmować drogich leków zapobiegających zarastaniu naczyń krwionośnych.
Nad podobnymi rozwiązaniami pracują aktualnie na całym świecie różne zespoły badaczy. Każdy opracowuje jednak własną metodę. Jedni przygotowują stenty, które są sztywne i utrzymują ścianę naczynia krwionośnego, inni pracują nad stentami rozpuszczalnymi, biodegradowalnymi, czyli takimi, które po spełnieniu swojej funkcji, „znikają” w organizmie.
Lucyna Róg