O czasach i twórczości Gabrieli Zapolskiej opowiadał emerytom Politechniki Wrocławskiej Zygmunt Szkurłatowski - historyk i miłośnik twórczości tej pisarki. - Były to naprawdę ciekawe czasy - podkreślał.
Urodzona niedaleko Łucka Zapolska była córką marszałka Wołynia Wincentego Korwin-Piotrowskiego. Żyła w bardzo trudnych dla Polaków czasach - gdy miała sześć lat, wybuchło powstanie styczniowe, a po jego klęsce zaborcy nasilili represje wobec Polaków. Dotknęły one także niektórych krewnych późniejszej pisarki.
Podobnie jak większość dziewcząt Gabriela uczyła się głównie w domu, krótko uczęszczała też na pensję. W związku z tym jej wykształcenie było znacznie gorsze niż jej męskich krewnych. Gdy miała 18 lat, wyszła za porucznika armii carskiej Konstantego Śnieżko-Błockiego. Po czterech latach jednak odeszła od męża, a w 1888 r. uzyskała orzeczenie o nieważności małżeństwa. Także jej drugie małżeństwo - z malarzem Stanisławem Janowskim - rozpadło się dość szybko. - Zapolska przez całe życie miała awersję do mężczyzn - tłumaczył prelegent. - Widziała w nich sprawców wszystkich nieszczęść, które spotykają kobiety. Musiała więc sama zdobywać środki do życia. Wyjechała do Paryża jako korespondentka prasowa. Chciała też zostać aktorką, ale wszystkie jej próby gry w teatrach zakończyły się niepowodzeniem. W Paryżu zetknęła się z Emilem Zolą i innymi pisarzami naturalistami i sama zaczęła pisać utwory w tym nurcie. Ukazywała w nich bez osłonek ciemne strony ówczesnej obyczajowości. - Nie była lubiana przez współczesnych, bo wytykała im błędy - stwierdził Szkurłatowski. Pisarka podejmowała też tematy dotyczące Żydów. Niektóre z jej utworów były popularne nie tylko w Polsce, ale i za granicą. Na podstawie utworu „Carewicz” powstała operetka Franza Lehára pod tym samym tytułem.
Pod koniec życia pisarka zamieszkała w willi Skiz we Lwowie. Zmarła tam w listopadzie 1921 roku i została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim.
Zygmunt Szkurłatowski przypomniał też, że Polska odzyskała niepodległość zaledwie trzy lata przed śmiercią Zapolskiej, w 1920 r. ujednolicono system monetarny Polski (wcześniej w obiegu były cztery różne waluty), a dopiero w 1924 r. w wyniku reformy Grabskiego powstał nowy pieniądz - złoty polski.
- Na tym spotkaniu poznaliśmy szersze tło tamtych czasów - stwierdziła doc. Hanka Karkowska, przewodnicząca Koła Emerytów i Rencistów Politechniki Wrocławskiej.
Na zakończenie prelegent przeczytał
swój utwór „Dulszczyzna”, dedykowany Gabrieli Zapolskiej [można go
przeczytać w wydanej w 2013 r. antologii twórczości seniorów PWr
„Mądrość seniora”].
ml
|